Darwin, Wallace en de evolutietheorie

De evolutieleer had er enigszins anders kunnen uitzien ...

Alfred Russel Wallace (1823-1911)

Alfred Russel Wallace was een Brits natuuronderzoeker en antropoloog, en één van de beroemdste wetenschappers ter wereld. [Honderd jaar na zijn dood heeft Darwin hem - volgens ons om een duidelijke reden - volledig overschaduwd.]

Hoewel goed bevriend met de veertien jaar oudere Darwin, ontwikkelde hij een eigen visie op de evolutie van mens en dier. Sommigen menen zelfs dat Darwin zijn evolutieleer heeft afgekeken van Wallace.

Voor Darwin steunde evolutie op seksuele competitie, terwijl ze voor Wallace draaide rond competitie op het vlak van aanpassing aan omgevingsfactoren. Maar uiteindelijk kwamen de verschillen neer op details.

Met de jaren begon Wallace echter te twijfelen. En hoewel hij zich als harde wetenschapper niet liet beïnvloeden door religie - zo schreef hij in 1861 aan zijn schoonbroer: 'Ik vrees de straf van God niet op zoek naar de waarheid' - kwam hij tot besluit dat het menselijk bewustzijn haaks stond op de natuurlijke selectie, het fundament van hun theorieën.

Een hogere macht had ingegrepen.

Dat de ziel van de mens iets Goddelijks moest zijn, en daardoor wellicht onsterfelijk, bracht de harde wetenschapper totaal van zijn stuk. In die mate dat hij het Darwin niet eens kwalijk nam met de eer (van de huidige evolutietheorie) te gaan lopen. Zijn verdere leven wijdde hij aan het spirituele, dat hij voornamelijk bij de vrouw ging zoeken. (Net als zovele andere grootheden raakte hij in de ban van de werken - en paranormale krachten - van Helena Blavatsky.)

Hij ging zelfs zover dat hij de toekomst van de mensheid in handen legde van de vrouw.

Uit een interview met Wallace (vrij vertaald): 'Als de vrouw op alle vlakken onafhankelijk zal zijn om zelf haar partner te kiezen, zal ze over het algemeen immorele mannen afwijzen. Ze zal liever ongehuwd en kinderloos blijven dan kinderen van een slechte man te baren. Zo zal op de lange termijn [evolutiebiologen hebben het al gauw over duizenden jaren] het goede overwinnen. Slechte mannen zullen langzaam in aantal afnemen en mannen die nu aan de top van de maatschappij staan, zullen hun plaats moeten afstaan aan mannen die men vandaag als middelmatig aanziet. [Uit de context kan men besluiten dat vooral vrouwen tot de nieuwe top zullen behoren.]

Bron van het interview: zie https://people.wku.edu/charles.smith/wallace/S736.htm

Niet moeilijk dus om de ware reden te vinden waarom Wallace werd beschimpt en uitgestoten in een wereld waarin de man zich superieur waant aan de vrouw.

***

Wallace wist niets af van de mysteries die UFO’s en maanlandingen tientallen jaren na hem, zouden omringen. Hij wist ook niets van de onmogelijke sprong die de mens zowat 32.000 jaar geleden moet hebben gemaakt, noch van de onwaarschijnlijk lange tijdspanne waarin de afbeeldingen die verband hielden met mensen, enkel naar vrouwen verwezen. Zijn conclusie trof echter de achilleshiel van Darwin's theorie:

Alle eigenschappen van het leven op aarde zijn te verklaren door de evolutieleer, uitgezonderd het bewustzijn van de mens.

Alfred Russel Wallace

Tip: als u op het gewone internetpijltje 'vorige pagina' klikt, komt u op de juiste plaats in het overzicht terecht in plaats van bovenaan.