In wat een mens doet met macht kent men zijn waarde (Plato).
Plato de profeet
Atlantis, een grond van waarheid?
Plato (427 - 347 v.Chr.) had het in
zijn laatste werken (Timaeus en Critias) over het eiland Atlantis. Tussen haakjes:
Timaeus was een filosoof en Critias was een verwant van Plato. Zij voerden
in de gelijknamige werken het woord.
Vooreerst enkele niet onbelangrijke details:
Het is opmerkelijk dat de denkbeelden
van Socrates, Plato en Jezus (meer dan 350 jaar later) zo sterk op
elkaar lijken. Zo predikten ze alle drie
rechtschapenheid, geweldloosheid, medeleven en een zuivere ziel.
Zowel Socrates als Jezus
werden door de machthebbers ter dood veroordeeld omwille van
hun opvattingen.
Plato glipte dan wel door de mazen van het net, maar hij heeft zich daarvoor in heel wat
bochten moeten wringen. Een deel van Timaeus en Critias is dan ook
ongetwijfeld verzonnen om de machthebbers
siroop aan de baard te smeren. Zo kon er ten tijde van Atlantis nooit sprake
zijn geweest van Atheners.
Het verhaal over Atlantis
was gebaseerd op een overlevering van de Egyptische priesters.
Het stelt op het eerste zicht niet zoveel voor. Een samenvatting in drie zinnen:
Een beschaving gevestigd op
Atlantis, was eerst puur spiritueel, moreel hoogstaand en welvarend.
Later werd ze decadent en
op macht belust.
De decadente Atlantiërs werden eerst
verslagen door de (heldhaftige) Atheners
maar ze gingen uiteindelijk samen met hen ten onder in een reusachtige natuurramp.
Plato geeft nog een gedetailleerde uitleg over het uitzicht van het eiland en over
de organisatie van de maatschappij, maar dat alles was wellicht
eerder een verpakking voor zijn echte boodschap,
waarover later meer.
Velen zijn van mening
dat Atlantis nooit echt heeft bestaan.
Toch was Plato duidelijk. Zo stelde hij
uitdrukkelijk dat Atlantis geen fictief eiland was.
En eigenlijk was het feit dat hij daar
zo de nadruk op legde van groot belang. Hij vertelde dan wel vaak
parabels maar dat is nog iets anders dan een reputatie te grabbel gooien
door expliciet te
liegen. Hij gaf verder een aantal details
waardoor zijn profetische boodschap meer dan 2300 jaar na zijn dood
de mensheid blijft boeien.
Zo verging Atlantis
9000 jaar eerder (dus 9000 jaar vóór Plato's tijd).
In één apocalyptische dag
verdween het onder het water. Het bevond zich maar net onder de waterspiegel,
waardoor er zich op geringe diepte een grote modderpoel vormde.
Hij was ook duidelijk over de locatie
van het eiland. Het was gelegen in de Atlantische oceaan, voorbij van de Zuilen van Hercules (het huidige Gibraltar).
Het tijdstip, de aard van de catastrofen en de plaats waar Atlantis
was gelegen, zijn op het eerste zicht bijzaak voor het verhaal.
Ze konden ook onmogelijk waar zijn geweest, want hoe kon Plato
9000 jaar teruggaan in de tijd, hoe kon hij de aard
van de catastrofe beschrijven? En hoe kon een eiland nu in één dag verdwijnen?
Vandaag is men ervan overtuigd
dat rond de tijd dat
Atlantis volgens Plato verdween, zich de grootste ramp uit de
geschiedenis van de mensheid heeft voltrokken.
Wereldwijde overstromingen overspoelden de planeet.
Daarbij lag Atlantis precies daar waar
zich door de eeuwen heen - dus ook in prehistorische tijden -
de grootste aardbevingen hebben voorgedaan.
Vandaag is men er ook van overtuigd dat aardverschuivingen en
tsunami's met gemak een eiland in één dag kunnen laten verdwijnen. Zeker als de stoppen op
de schaal van Richter doorslaan.
Plato's onmogelijke details blijken dus realistisch. Ware het niet
dat men nooit iets van Atlantis heeft teruggevonden.
Dat is echter maar normaal. Een beschaving die duizenden
jaren geleden naar een meer dan 4000 meter diepe oceaanbodem is verhuisd,
laat geen spoor achter.
De stroming heeft immers tijd genoeg gehad om de brokstukken weg te sleuren of te bedekken
met tonnen sedimenten. Overigens is de druk van het
water al op een diepte van meer dan 1000 meter zodanig hoog dat een onderzoek van
de zeebodem alleen mogelijk is met de meest gesofisticeerde apparatuur, die dan
nog alleen maar geschikt is voor kleinschalige projecten. En last but not least: zolang de echte machthebbers
onze afkomst verborgen willen houden, zulllen ze ervoor zorgen dat de ware boodschap van
het verhaal over Atlantis twijfelachtig blijft.